علیرضا کریم راه بلدی است که به دلیل روحیه ماجراجویانه و البته آموزش هایی که به واسطه امدادگری دیده ، زیر و بم سفر به مناطق کویری و مخصوصا ریگ جن در استان سمنان را می داند.
کریم، امدادگر برتر کشوری و استانی و رئیس هیات کوهنوردی استان سمنان است و به ما از چگونگی سفر بدون مخاطره به کویر و ریگ جن می گوید.
ریگ جن از غرب پارک ملی کویر در گرمسار شروع می شود و شامل مناطقی از جمله جنوب گرمسار، جنوب سمنان، شرقی ترین قسمت جاده جندق - دامغان است و به انارک و نخلک ختم می شود. این منطقه شبیه یک چند ضلعی و تقریبا شبیه مثلث است که دو ضلع آن خیلی بزرگترند.
در این منطقه میزان بارش سالانه خیلی کم است و در آن وجود ماسه، شن زار، باتلاق نمک، شوره زار ، رمل و .. مشهود است و به دلیل تمامی این شرایط و مخصوصا کمبود آب و چشمه آب، به ندرت رفت و آمد در آن صورت می گیرد و سکوت منطقه و تمامی شرایط دست به دست هم داده که این منطقه صعب العبور و کم تردد شود .
از گذشته های دور هم به دلیل اینکه تردد از این منطقه سخت و حتی در برخی موارد بی بازگشت بوده اسم ریگ جن را بر آن گذاشته اند.
کریم معتقد است دلیل اصلی نامگذاری این منطقه، مبهم بودنش است و می گوید در گذشته به جایی که می ترسیدند وارد شوند می گفتند جن دارد و تصور می کنم به همین دلیل اسمش را گذاشته اند ریگ جن.
افراد زیادی از این منطقه عبور کرده اند، به عنوان مثال جهانگرد و کویرشناس معروف دکتر'آلفونس گابریل' (1892-1937) از این منطقه رد شده است. اما داستان و تخیلات در مورد ریگ جن فراوان است. معمولا انسان ها راجع به موهومات و چیزهای دست نیافتنی تخیل و افسانه درست می کنند و این تخیلات را پرورش می دهند و در جایی که اطلاعات ندارند دچار ترس از مجهولات می شوند.
این کویر نورد سمنانی می گوید کویر ریگ جن به خاطر شرایط خاصش از آن دست مناطقی است که بسیاری از ماجرا جویان از آن عبور کرده اند اما اینکه به صورت قطری از بزرگترین قطر آن عبور کنند، تا کنون صورت نگرفته است و اکثرا از حاشیه آن رد شده اند، مثلا از گرمسار تا کاشان رفته اند یا از انارک تا جاده جندق اما فاصله ابتدا تا انتهای ریگ جن،حدود 400 کیلومتر است.
کریم در رابطه با این که چطور موفق به عبور از ریگ جن شده، می گوید تاکنون به طور کامل این منطقه را طی نکرده ام ولی بارها به آنجا رفته ام. عمقی که من رفتم زیاد نبود، مثلا 60 تا 70 کیلومتر بوده است. من تاکنون از روش 'فرانسوی ها' که روشی خاص در پیمایش کویر است برای عبور از ریگ جن استفاده کرده ام.
در روش فرانسوی طول پیمایش به چند قسمت مختلف تقسیم می شود و در این نقاط از قبل، وسایل دسترسی گذاشته می شود. این منطقه دارای ماسه های روان است و به دلیل اینکه کمتر موجودی در آن پیدا می شود، همزمان با عبور باد صدای عجیبی به گوش می رسد. وسعت زیادی دارد و همه این موضوعات به مجهول بودن آن افزوده است.
در کویر ، انسان تصور می کند کسی پشت سرش ایستاده و در ریگ جن نیز همین حس به آدم دست می دهد. اگرچه در واقع چنین چیزی نیست و این فکر ماست که پشت سرمان حرکت می کند.
این شهروند ماجراجو با بیان اینکه عبور از ریگ جن با ماشین، حداقل به چهار تا پنج روز زمان نیاز دارد و پیاده 10 تا 12 روز طول می کشد، به علاقمندان سفر به ریگ جن توصیه هایی می کند و معتقد است اگر کسی توانمندی لازم را داشته باشد، می تواند به ریگ جن برود. اما سفر امن به این منطقه نیاز به امکاناتی از قبیل موبایل ماهواره ای، دستگاه GPS و حتی هلی کوپتر برای نظارت بر فعالیت و سلامتی گروه دارد.
این شهروند سمنانی تاکید کرد که علاقه مندان برای رفتن به ریگ جن بی گدار به آب نزنید ، این سفر شدنی است اما باید با دقت و وسواس خاصی انجام شود. باید به وضع هوا نیز توجه داشت، به عنوان مثال در روزهایی که طوفان است اصلا نباید به این منطقه سفر کرد و حتما باید قبل از سفر، مسئولان محلی را در جریان سفر به ریگ جن گذاشت.
کریم می گوید در این منطقه با 23 درجه اختلاف دما در طی یک شبانه روز مواجهیم و دمای هوای روز حدود 24 درجه است و شب به منفی هفت درجه می رسد. ما معمولا و به همین دلیل سعی می کنیم در زمستان که دمای هوای روز کم است به ریگ جن برویم. افرادی که قصد پیمایش ریگ جن دارند باید توان راه رفتن طولانی را داشته باشند.
کریم، خطر را جزء جدانشدنی سفر می داند و می گوید به عنوان مثال سال گذشته و در جریان پیمایش در کویر، یکی از اعضای گروه خواست به تنهایی با ماشین برگردد و اگرچه ماشین دو دویفرانسیله و با امکانات خوبی بود اما به دلیل ناآشنایی وی با حرکت روی ماسه ها، در کویر گم شد و عملیات پیدا کردن و نجات دادنش بیشتر از پنج ساعت طول کشید.
کریم توصیه های قابل توجهی برای سفر به کویر دارد و می گوید بسته به اینکه افراد می خواهند چه نوع استفاده ای از سفر به کویر ببرند، ابزار کار آن ها متفاوت است، هر چه مدت و عمق سفر به کویر بیشتر باشد، شخص باید توانمندتر و امکاناتش بیشتر باشد. البته نحوه استفاده از حداقل ابزارها هم در کویر بسیار مهم است. باید علاوه بر کفش، لباس، کوله پشتی، تغذیه و وسایل استراحت مناسب به نوع پوشش سر و صورت و دست و جلوگیری از تبخیر آب بدن به خصوص در تابستان توجه شود.
اطلاع داشتن از نحوه تغییر دمای هوا در فصل های مختلف، شناخت نوع سنگ، خاک و زمین شناسی منطقه ، حیوانات کویری، نحوه استفاده از امکانات مثل قطب نما ، GPS و نقشه مهم است.
وی می افزاید در طی سالهای اخیر بیش از 12 برنامه امداد و نجات در کویر انجام داده ام، دو تا از این برنامه ها با استفاده از بالگرد انجام شد و البته در برخی از ماموریت ها هم شاهد کشته شدن افراد بر اثر ناآشنایی با کویر بودم، عده ای به دلیل مشکلات روانی، مصرف قرص روانگردان و یا اعتیاد وارد کویر شده و جان خود را از دست داده بودند و البته عده زیادی هم نجات پیدا کرده اند.
کریم می گوید اگرچه مخاطرات سفر به کویر زیاد است، اما هر فرد حداقل یکبار در طول عمر خود باید سفر به کویر را تجربه کند و معتقد است در کویر انسان می تواند یک نوع تنهایی خاص و خوب را تجربه کند، اگرچه سفر به کویر گروهی باشد اما هر کس خلوت خودش را دارد و تفکر و فرو رفتن در خود، قدرت تخیل انسان را بالا می برد، عده ای در این شرایط بیشتر از پیش به قدرت و عظمت خدا پی می برند و در کویر عظمت خدا بیشتر حس می شود پس حتما یک بار در عمرتان با همراهی یک راه بلد به کویر سفر و این حس متفاوت را تجربه کنید.
