بهره برداری از گیاه آنغوزه در منطقه انارک

 بهره برداری از گیاه آنغوزه در منطقه انارک

نوشته : مهندس کیوان لوکی انارکی

منبع: کانال تلگرامی فرهیختگان انارکی

سلام. در خصوص بهره برداری گیاه انغوزه چند موضوع هست که چون مطرح شده بد نیست پاسخ داده شود تا حداقل شایعات کمرنگ شود.

انغوزه از گیاهانی هست که بهره برداری ان در قالب طرح بهره برداری و با مجوزات قانونی صورت میپذیرد و هر گونه برداشت در غیر این حالت تخلف بوده و پیگرد قضایی دارد. 

منطقه انارک اخرین بار در سال 93 بهره برداری شده و طی 5 سال گذشته منطقه قرق بوده است.

در شهرهای جندق , خور , طبس و ...همه ساله بهره برداری صورت میگیرد و تاکنون نیز این گیاه منقرض نشده است. 

بهره برداری در قالب قرارداد با پیمانکار با پرداخت بهره مالکانه, ضمانت احیایی,و ضمانت بهره برداری اصولی صورت میپذیرد. 

انغوزه مراتع انارک از نوع انغوزه شیرین با مرغوبیت بالا میباشد که در معدود استانهایی مشابه ان وجود دارد. خبر اقای صفایی مربوط به انغوزه تلخ با شیر دهی بالا  مربوط به استانهای چهار محال و فارس و کرمان و خراسان میباشد. 

متاسفانه بهره بردار بومی در انارک وجود ندارد و اکثر بهره برداران از خراسان جنوبی میباشند. 

در منطقه تنها در جندق بهره برداران بومی مشغول فعالیت هستند و در بقیه شهر ها و استانها از جمله خور و بیابانک اردستان و استانهای یزد و کرمان بهره برداران عموما غیر بومی اند.

این فرصت متاسفانه در منطقه انارک هیچگاه مورد توجه جدی قرار نگرفته است که شاید دلیل اصلی ان زحمت فراوان و ارزش نه چندان زیاد ان در سنوات قبل بوده است. 

با افزایش قیمت دلار و با توجه به اینکه محصول انغوزه جزیی از اقلام صادراتی میباشد طی دو سال اخیر بازار این محصول داغتر شده و اهمیت بیشتری پیدا کرده است. 

انغوزه یک گیاه چند ساله است و بعد از گذشت حدود هفت سال و بعد از اینکه گیاه به گلدهی رسید خشک شده و از بین میرود. پس اینکه بهره برداری باعث از بین رفتن ان شود هر چند صحیح میباشد ولی با پایان عمر گیاه نیز این اتفاق میافتد. 

در سال جاری بسیاری از همشهریان که به مراتع رفتند تعداد زیادی بوته که به گلدهی رسیده بود را مشاهده کردند که اینها قابلیت بهره برداری نداشته و گیاه نیز خشک شده و در سال اینده اثری از ان نیست. 

شاید بیش از هفتاد درصد پایه های قابل بهره برداری با گلدهی به پایان عمر خود رسیدند. هرچند با تولید بذر امیدواریم در سالهای اینده رویش بسیار خوبی را شاهد باشیم.

در خصوص بهره برداری موضوعی که معمولا مورد توجه قرار نمیگیرد اینست که ایا هر بوته ای قابلیت بهره برداری دارد؟ مسلما پاسخ منفی است. چرا که ریشه باید شرایط مناسب رشد و شیردهی را داشته باشد و معمولا از سال چهارم بهره برداری شروع میشود. پس اینکه بگوییم با بهره برداری این گیاه نابود میشود اصلا صحت ندارد. 

انچه که در سال جاری مورد بهره برداری واقع شده شاید یک هزارم بوته های قابل بهره برداری نباشد و رقم پایه های کم سال مسلما دهها برابر بیشتر است. 

از طرفی کلیه بهره برداران موظف به کاشت بذر در داخل چاله های موجود که به کول معروفند میباشند و این موضوع با اخذ ضمانت طولانی مدت از پیمانکار اخذ میگردد علاوه بر نظارتی که صورت میگیرد. 

در قالب طرحههای اصلاحی و احیایی نیز امسال در سطح یکصد هکتار عملیات کاشت انغوزه با اعتبار دولتی در همان منطقه انجام میشود که قرارداد ان نیز تنظیم شده است و در مرحله تحویل محل و شروع عملیات اجرایی قراردارد

و اما نکته اخر:

فرصتی بی نظیر در دل کوههای منطقه انارک نهفته است. ارزش اقتصادی بسیار زیاد و چه بسا بسیار بیشتر از نفت در کل ایران. 

بارها گفته ام و اینجا هم میگم اگر کسی با این منابع طبیعی قوی منطقه بگوید فقیرم یا کار ندارم مشکل از خود اوست. چرا؟

ریواس, اویشن,زیره,بذر انواع گیاهان,انغوزه, بادام کوهی, بنه, قدومه و دهها مورد دیگر که طبیعت به ما ارزانی داشته ولی استفاده اصولی از ان صورت نمیگیرد. 

یک بوته انغوزه حداقل 20 گرم شیره انغوزه تولید میکند فقط حداقل ها رو بیان میکنم. 

در منطقه انارک هر ساله بیش از یک میلیون بوته قابل بهره برداری وجود دارد. یعنی حدود 20 تن شیره انغوزه فقط. 

قیمت بازار ایران هر کیلو 90 تا 100 دلار توسط دلالان به صادر کنندگان فروخته میشود و قیمت صادر کننده به نظر شما چقدر است؟

اگر یک بررسی صورت دهید میتوانید به راحتی پی به موضوع ببرید. بررسی که من انجام دادم حداقل کیلویی 300 دلار. 

چرا دوستانی که در فکر اشتغال هستند به این موضوع بی توجهند. به حمد الله بسیاری از دوستان در خارج از کشور این قابلیت رو دارند که در مورد این موضوع کار کنند. قابلیت مراتع انارک سالانه فقط در مورد انغوزه چیزی حدود دو میلیون دلار تا 6 میلیون دلار بهره برداری میباشد. 

ایا به نظر رقم کوچکی هست؟

در مورد بقیه گیاهان دارویی نیز این موضوع با شدت و ضعف کمتر یا بیشتر صدق میکند. 

و جمله اخر اینکه فقط در قسمت جمع اوری بذر قیچ و انغوزه امسال اداره منابع طبیعی حدود 90 میلیون تومان بذر خریداری کرد از تعداد اندکی از مردم انارک. از یک میلیون تومان پرداختی به یک نفر داشته ایم تا 40 میلیون تومان به یک نفر