حسین نوروزی انارکی کاشف معدن مس سرچشمه

حسین نوروزی انارکی  کاشف معدن مس سرچشمه 

نوشته‌: جلال فاطمی

29 فروردین سال جاری , پرسشی در فیس بوک مطرح کردم که کاشف معادن مس سرچشمه کرمان که یک شخصیت انارکی بوده است , نامش چیست ؟
ما انارکی ها که به حق ادعا داریم , سابقه قدیمی ترین معادن ایران را داریم , سابقه ای که قدمت ان به چند هزار سال میرسد , کسی پاسخ صحیح ام را نداد.
همواره در میان هر قوم , قبیله و ملت , گروهی که در زمره روشنفکران محسوب میشوند و عمرشان را در کارهای پژوهشی و تحقیقاتی صرف کرده اند , چنین وظایفی بر دوش انهاست .باید با اگاه کردن سایرین , دست اوردها و افتخارات خود را خبر رسانی کنند . افسوس ! شتر را گم کرده ایم و دنبال افسارش میگردیم.
اواخر سال های 1950 میلادی , یک محقق معدنشناس انگلیسی مستر واتس, به معادن کرومیت اسفندقه کرمان - بندرعباس ماموریت پیدا کرد تا از ذخایر و عیار سنگهای این معادن اطلاع پیدا کند .مرحوم پدرم مباشر و استاد کار ان معادن بود.
قرار شد شخص دیگری را نیز که نظیر مستر واتس , معدنشناس باشد معرفی گردد تا در حومه کرمان و رفسنجان کاوشگری کند و چنین وظیفه ای را انجام دهد. پدر , حسین نوروزی انارکی را که در معادن انارک یا اصفهان مشغول کار بود , معرفی کرد و اعزام شدند . با یک قمقمه اب و یک چکش , در کوهها و بیابانهای کرمان رهایش کردند تا کاوشگری کند .همراهانش , دو نفر از مردم بومی منطقه به عنوان راهنما بودند .انواع مشقت ها را متحمل شد . مارگزیدگی , مالاریا , گرسنگی و بی غذائی . سرگردان در کوه و بیابان بود و دست بردار نبود .می گفت نا امید نیستم . هنوز چند منطقه مانده است که باید کاوش کنم .منظورم از این نوشته ها , پرداختن به غیرت و شرف انارکی ست . دست خالی برگشتن را ننگ خود میدانست . نمونه سنگ هائی که در اخرین کاوش ها یافته بود به معدن اسفندقه , نزد پدر اورد و گفت : معدنی یافته ام که مس چکشی دارد . یعنی اینکه اگر با چکش بر روی سنگ بزنید , بجای انکه سنگ بشکند , خم میشود .
نزد مهندس واتس و پدر عیار ان سنگ مس را و اینکه در هر تن ان چه میزان باید طلا و نقره باشد , با لمس انگشتانش تعین کرد و چنین نیز بود .
اکتشاف حسین نوروزی , برای دولت وقت - علی امینی - انقدر اهمیت داشت که مهندس قراگوزلو , مدیر عامل معادن و فلزات , ایشان را به هیات دولت برد تا مورد قدر دانی قرار گیرد . در هیات دولت و شخص نخست وزیر , ستایش بسیاری از ایشان به عمل امد و تصویب شد که ماهی هزار تومان علاوه بر حقوق ماهانه تعلق گیرد .مهندس واتس در مجله تایم , مقاله ای نوشت و اقای نوروزی را به عنوان Scanner - کاوشگر معدن معرفی کرد . هنوز در معادن انگلیس , در میان کارگران و معدنکاران انجا , کسی را که سنگ شناس برجسته معدن باشد اورا نوروزی اسکنر می نامند .بزرگواری این مرد و شخصیت بی نظیرش مثال زدنیست دنبال شهرت نبود. در همان مواقع کسانی بودند که پیشنهادهای مالی سنگینی باو میدادند که اگر معدنی پیدا کرد , قبل از انکه به دولت خبر دهد به انها بگوید تا بتوانند جواز ان معدن را کسب کنند که انجام چنین کاری را دور از شان خود میدانست . چندی پیش در همین فیس بوک از خانواده اش پرسیدم که ایا میدانید مرحوم پدرتان چه شخصیت بزرگی بوده و چه کرده است ؟ اطلاعی نداشتند .
انارکی یعنی عزت نفس , شرف , بی نیازی در عین نیازمندی . باید به این مردم سخت کوش , احترام گذاشت . میر جلال فاطمی

نقل از  https://www.facebook.com/sjfatemy?hc_location=timeline