زهره قندهاری
پدربزرگش از کشاورزان و دامداران خوش نام کویر است. سابقه تجربههایش بر میگردد به کویر نشینی در یزد و بافق. در طبیعت زیبای کویر کودکی کرده و با آن انس گرفته است. کودک یزدی دلخوش بوده به حیات وحش، طبیعت و شهر سنتی و تاریخیاش. اکنون ساکن نائین است، شهری کویری و خشک با مردمانی مهربان و دوست داشتنی. علاقه به طبیعت و حیات وحش، از همان دوران کودکی و حضور در روستای اجدادی، در او ریشه دوانیده است.
مهدی جلالپور متولد سال 1360 است. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را بهدلیل شغل پدرش در شهرهای بافق و شهر یزد گذراند و در سال 1378 در رشته منابع طبیعی، گرایش محیطزیست، مدرک کارشناسی خود را دریافت کرد. بعد از پایان دوران تحصیل در سال 1382 در جایگاه مسئول اجرایی در یک شرکت خصوصی مشغول به کار شد و با توجه با علایق شخصی و رشته تخصصی اش در سال 1386 کارشناس محیط زیست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نائین شد. هم زمان با خدمت، تحصیلاتش را در مقطع کارشناسی ارشد محیط زیست ادامه داد و در سال 1392 درسش بهپایان رسید. گفت و گوی اصفهان زیبا را با این چهره محیطزیستی بخوانید.
از چه سالی وارد فعالیت های زیستمحیطی شدید؟
مهمترین دلیل علاقه من به طبیعت و حیاتوحش، به دوران کودکی و حضورم در روستای اجدادی برمیگردد.
پس این موضوع دلیل خوبی بود برای ورود شما به فعالیت های زیست محیطی! مشوق هم داشتید؟
بله! اصلی ترین مشوق من همسرم بود.
در کودکی با طبیعت انس داشتید؟
یکی از زیباترین خاطرات من از طبیعت، برمیگردد به صحنهای که در کودکی دیدم؛ توله های یک گرگ به همراه مادرشان در کنار یک آبشخور و در فاصلهای نزدیکی نسبت به من ایستاده بودند. یک بار هم از نزدیک شاهد مبارزه چند تیهو با یک افعی شاخدار بودم که یک جوجه تیهو را شکار کرده بود.
گویا عکاس حیات وحش هم هستید. عکاسی را چطور آغاز کردید؟
با توجه به علاقه و ماهیت شغلم از سال 1388 که با اوایل حضورم در اداره محیط زیست مصادف بود، از زیبایی های طبیعت و حیات وحش منطقه و همینطور فعالیت های شبانهروزی محیط بانان عکس میگرفتم.
بیشتر چه نوع عکس هایی می گیرید؟
در کنار عکاسی حیات وحش به عکاسی طبیعت و عکاسی شب نیز علاقه مندم. معمولا عکاسی از حیاتوحش، به حضور در طبیعت بکر نیاز دارد.
با حضور در چنین مناطقی با برخی مناظر و پدیدههای طبیعی مواجه می شویم که نمی توان به راحتی از ثبتنکردن آنها گذشت.
چند سال است در این زمینه عکاسی میکنید؟
از آغاز فعالیتم در اداره حفاظت محیطزیست شهرستان نائین با یک دوربین کامپکت فوجی مشغول به عکاسی شدم و بهطور جدی حدود یکسال است که در کنار شغلم این حرفه را نیز دنبال میکنم. البته هنوز در ابتدای راه هستم و مطالب بسیاری برای آموختن و کارهای زیادی برای انجامدادن باقی میماند. راهنمایی افرادی مانند آقای مقیمی هم در این راه به من بسیار کمک کرده است.
یک عکاس حرفه ای محیط زیستی چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
اگر طبق یک تعریف، عکاس حرفه ای حیاتوحش را کسی بدانیم که از این طریق کسب درآمد میکند، من در این زمره قرار نمی گیرم، اما در جایگاه کسی که به طور جدی این کار را دنبال میکند، بارزترین ویژگی عکاس حیات وحش را احترام گذاشتن به طبیعت و داشتن اخلاق زیست محیـــــطی میدانم. داشتن تجهیزات مناسب برای عکاسی از حیاتوحش، شناخت کامل از این تجهیزات و نحوه کار با آنها، داشتن دانش کافی در مورد عکاسی و مباحث هنری مربوط به آن، داشتن اطلاعات کافی درباره محیطزیست و حیات وحش و شناخت کامل زیستگاهها مهمترین ویژگیهای یک عکاس محیطزیست هستند.
خاطره ای از عکاسی زیست محیطی دارید؟
یکی از زیباترین خاطرات من به دوسال قبل و یک روز گرم تابستانی برمیگردد؛ در کویر و داخل کومه عکاسی، کنار یکی از آبشخورهای منطقه بودم. در ساعت های اولیه صبح، متوجه حضور یک پلنگ بالغ در کنار آبشخور شدم که میخواست آب بنوشد. با فاصله تقریبی 15 متری، این گربه سان مرا مجذوب زیبایی و اقتدار خود کرد. تا به خود آمدم و آماده عکاسی شدم، این حیوان باهوش متوجه حضور من شد و چند جرعه آب نوشید و آبشخور را ترک کرد. در شرایط نوری خوب، فاصله مناسب و در حالی که آب میخورد و در موقعیت مناسبی قرار داشت، نتوانستم از آن عکس بگیرم و این یکی از بزرگترین حسرتهای زندگی من است. خاطره دیگرم ثبت موفقیت آمیز خرس قهوه ای در جنگل های هیرکانی است؛ بعد از دو روز پیادهروی سخت در جنگل، ناامیدانه نقطهای را برای کمین کردن انتخاب کردیم و بعد از دو ساعت انتظار و در حالی که دراز کشیده بودیم، یک خرس قهوه ای در فاصله 30 متری، ما را کاملا شگفت زده کرد و موفق به ثبت چند عکس از آن شدیم. کمک های بی دریغ دوست و همکارم، اردلان مرتضوی، در این ثبت بسیار موثر بود.
تا به حال از چه موجوداتی عکس گرفته اید؟
از گونه های زیبا مانند پلنگ و گربه شنی، گربه وحشی، کاراکال (سیاهگوش)، روباه شنی، روباه معمولی، مرال (گوزن قرمز)، شوکا (گونهای گوزن)، خرس قهو ه ای و پرندگانی زیبایی مانند زاغ بور، هوبره، زنگوله بال و... عکس گرفتهام . ثبت بعضی از پرندگان باعث اضافه شدن گونه آن پرنده به لیست پرندگان استان اصفهان شد که از بین آنها می توانم به زنگوله بال اشاره کنم. از دوران حضورم در یکی از مناطق حفاظت شده و «فصل گاوبانگی» نیز خاطره ای دارم؛ اولین شبی که در کمپ حفاظت از گونه زیبای مرال قرمز اقامت داشتیم، متوجه حضور یک روباه شدیم که به طرز عجیبی به ما نزدیک میشد. گویا میخواست از تهمانده و ذخیره مواد غذایی ما و هر آنچه درون و بیرون چادر از آنها استفاده میکردیم (پوتین، بطری آب و...) تغذیه کند. کافی بود لحظهای حواسمان به چادر و موارد ذکر شده نباشد، در کسری از ثانیه پوتین کسی گم می شد. حتی روباه به درون خودروها و حتی چادر سرک می کشید! به هر زحمتی بود شام را خوردیم و سهم او را هم دادیم و برای خواب شبانه درون چادر رفتیم. چند دقیقه ای نگذشته بود که احساس کردم چیزی نزدیک پایم تکان می خورد...! بله روباه قصه ما سرش را از منفذ ورودی چادر به درون چادر آورده بود و دنبال خوراکی میگشت. تا صبح چند بار به ما شبیخون زد و کار من که نزدیک ورودی چادر خوابیده بودم، شده بود شب زنده داری و دور کردن این روباه کنجکاو!
تا به حال حیوانی به شما حمله کرده است؟
خیر. اگر به حیات وحش و قلمرو آنها احترام بگذاریم و نخواهیم به آنها آزار برسانیم، حیات وحش نیز به ما صدمهای نخواهد زد. حیوانات زود متوجه حضور انسان می شوند و فاصله امن خود را با انسان حفظ می کنند.
رابطه شما با حیوانات به چه صورت است؟
تمام سعی و تلاشم این است که بتوانم با حیات وحش رابطه خوبی برقرار کنم. اگر با حضور ما در طبیعت، آرامش حیات وحش به هم نخورد و به زیستگاه موجودات آسیبی وارد نشود، میتوان گفت رابطه خوبی با حیاتوحش و حیوانات برقرار کردهایم. یکبار هنگام گشتزنی در یکی از مناطق، با توجه به حساسیت زیستگاه و احتمال حضور شکارچیان غیر مجاز ، کمین کردیم. هنگام غروب آفتاب، هنگام دوربین کشی و کنترل مسیرهای ارتباطی، در نور کم آفتاب متوجه تکانخوردن یک حیوان شدم. با توجه به فاصله زیاد و عدم نور کافی تشخیص حیوان برایم سخت بود. در حالی که فکر میکردم چه حیوانی است، متوجه شدم با سرعت زیاد به سمت من حرکت میکند. وقتی کاملا نزدیک شد (حداکثر فاصله دومتری) یک بره میشی تنها را دیدم که از گله جدا مانده بود. لحظاتی با این بره زیبا چشم در چشم شدم، ولی گویا به صورت کامل متوجه حضور من نشده و فقط کمی مشکوک شده بود. همکارم را آرام صدا کردم که او نیز بره را ببیند، ولی حیوان متوجه حضور ما شد و به سرعت از محل دور شد.
در جایگاه یک فعال محیط زیست بگویید برای داشتن شهر سبز چه باید بکنیم؟
برای داشتن شهری سبز و سازگار با محیط زیست، باید از خودمان شروع کنیم. در واقع هر شخص می تواند نقش مهمی داشته باشد و نمی شود همه کارها را از مسئولان انتظار داشته باشیم. انجام کارهای کوچک و جزئی مثل نریختن زباله، درختکاری، صرفه جویی در مصرف انرژی و... و در کنار همه اینها، آموزش به کودکان و نوجوانان درمورد محیط زیست و اهمیت آن به ما کمک خواهد کرد شهری سبز داشته باشیم.
دو سال مسئول پناهگاه حیات وحش عباس آباد بودید. در آنجا چه می کردید؟
حضور لحظه به لحظه در کنار ماموران این منطقه، برایم سرشار از خاطرات زیبا و فراموشنشدنی بود. با توجه به خشکسالی های بهوجود آمده در کویر، سرکشی و مدیریت منابع آبی از اصلی ترین کارهایی بود که من انجام میدادم.
اگر عکاس حیات وحش نبودید، دوست داشتید چه می کردید؟
تا حالا به این موضوع فکر نکردم.
اگر با یک حیوان زخمی برخورد کنید، چه می کنید؟
زیاد برایمان اتفاق میافتد که با حیوانات مصدوم و آسیب دیده در منطقه برخورد کنیم و بیشتر هم افراد طبیعتدوست، حیوانات زخمی را به اداره محیطزیست شهرستان تحویل میدهند. ساده ترین و کارآمدترین روش ، انتقال حیوانات مصدوم به اداره محیط زیست و مشورت با یک دامپزشک متخصص و مجرب است. پس از تیمار و نگهداری و اطمینان حاصل کردن از قابلیت بازگشت به طبیعت، حیوان در زیستگاه اصلی خودش رها می شود.
در دوران خدمتتان شکارچی هم دستگیر کردید؟
حدود هفتاد گروه را دستگیر کردم.
چه کنیم که مردم با حیوانات مهربان باشند؟
بهترین راهکار ارتقای فرهنگ زیست محیطی و آموزش به مردم در این زمینه است. برگزاری کارگاههای آمـــــوزشی مربوط به حیات وحـــــش، پخش پوستر و تصاویر زیبای زیست محیطی، تدویــــــن برنامههای خرد و کلان آمــــــوزشهای زیستمحیطی در سطوح مختلف جامعه و حضور فعال کارشناسان محیطزیست در برنامههای صداوسیما به بهبود شرایط حیات وحش کمک میکند. به عبارت ساده تر، حفظ حیات وحش کشور نیاز به عزم ملی و همدلی همه اقشار جامعه دارد. هر فرد موظف است خود را در برابر محیطزیست، مسئول بداند. با افزایش احساس مسئولیت در افراد، میزان حفظ محیط زیست و رفتارهای زیست محیطی افزایش می یابد و هرچه اخلاق اجتماعی در بین افراد جامعه افزایش یابد، محیط زیست بهتر حفظ می شود.
چقدر حیوانات را دوست دارید؟
دوســـــتی با حیات وحش و زندگی در طبیعـــــت جزء لاینفک زندگی من است.
در خانه حیوان هم نگهداری می کنید؟
نه. به نظرمن نگهداری حیوانات وحشی در خانه و محیطی خارج از شرایط طبیعی، کار غیر اخلاقی است. حیوانات وحشی شیء نیستند که متعلق به فردی خاص باشند و بهتر است به حق زیستن آنها در طبیعت احترام بگذاریم.
و مسئولان چه وظیفهای دارند؟
از مسئولان تقاضا دارم با جدیت تمام، مشکلات مربـــــوط به محیط زیست، چه در حوزه محیــــط طبیعی و چه در حوزه محیط انسانی را پیگیری کنند تا به شرایط مطلوب برسیم. امیدوارم روزی برسد که طبیعت ایران فارغ از هرگونه آلودگی و تخریب به حیات خودش ادامه بدهد.
چقدر تلاش کردید تا شهر نائین یک محیطزیست سالم داشته باشد؟
تمامی مسئولان و همکارانم در اداره کل حفاظت مـــحیط زیست استان اصفهان و اداره حفاظت محیـــــطزیســـــت شهرستان نائیــــن و مسئولان شــــهـــــرستانی تمام تلاش خود را برای حفـــــظ و حراست از میراث طبیعی کشور به نحو احسن انجام می دهند.
url : http://www.isfahanziba.ir/node/87878