هر دم از این باغ بری می رسد
چشمه گرمه (کُنج سو)
منبع : کانال تلگرامی گویش گرمه ای
نگاهی کوتاه به تاریخ ایران و ورود قوم آریایی جداشده از اقوام هند و اروپایی مهاجر نشانگر استقرار آنان درکنار دریاها ، دریاچه ها ، رودخانه ها و چشمه هاست . هزاران سال پیش از اسلام این اقوام مهاجر که بنای زندگیشان بر کشاورزی و دامداری بود چشمه ها را گنجی خدایی مقدس می دانستند و در کنار آنها زندگی یکجانشینی را آغاز کردند . به ویژه در بیابانها و کویرها که آب حکم زندگی آفرین داشت .
پیشینه نوشته و نانوشته چند هزار ساله روستای گرمه از توابع شهرستان خوروبیابانک استان اصفهان - که خود نیازمند پژوهشی جداست - و چشمه زاینده آن مهر تاییدی بر مطالب بالاست .
نامی که ساکنین نخستین این روستا برای این چشمه و زمین های پیرامون آن برگزیده اند نیز نشان از وجود تمدنی باستان دارد که در فرصتی دیگر به آن می پردازیم.
این چشمه که از کوهپایه رشته کوهی در شمال روستای گرمه هزاران سال است کام تشنگان را به زلال خویش سیراب می سازد در گویش کهن این روستا " کُنج سو " نامیده می شود که هر دو واژه آن نامی باستانی است.
واژه " کنج " ریشه ای هندواروپایی دارد به معنی " کندن ، گوشه یا حفر اتاقی در دل تپه ها و کوه ها" و
" سو " نیز ریشه سانسکریت دارد به معنی " سوراخ " است که در گویش خوری هنوز به همین معنی کاربرد دارد . و در واژه های " سولاخ (سوراخ) ، سوزن " نیز به همین معنی است . بنابر این جمع این واژه به معنی " کندن سوراخ " است و شواهد تاریخی و طبیعی نشانگر وجود دوسوراخ در بالای چشمه کنونی است که در گذشته آب چشمه از آن خارج می شده است و دشت " سَلُر یا سه لر" در کوهپایه شمال گرمه از آن آبیاری می شده است که امروز به دلیل تلاش هایی که برای افزایش آب چشمه انجام شده چشمه به حدود سه متر پایین تر رفته است که موجب خشک شدن یا کم آبی چشمه های بسیاری پیرامون آن شده است از جمله چشمه های " سِرو یا سلخو ، کوهو ، بنوجلّی ، کلاته های تُتگ ، شهربانو ، همایون و رودخانه رودار(روح دار) " .
در سال های اخیر با تلاش های آقای سیدمازیار آل داوود و احیای بوم گردی که روستای گرمه را به شهرت جهانی رساند ، وجود ماهیانی در این چشمه که پوست های مرده بافت بدن را می زدایند ، این چشمه شهرت
" دکتر فیش " یافته و میلیون ها گردشگر داخلی و خارجی سالانه برای دیدن چشمه ، نخلستان ، دو امامزاده از نوادگان امام موسی کاظم (ص) ، قلعه ساسانی ، استودان ها ، دخمه ها و قبرهای زردشتی به این روستا می آیند که موجب رونق اقتصادی و اجتماعی و جغرافیایی نیز شده است . نخل بلند باوری در بالای این چشمه از زیبایی های دیگر طبیعی این چشمه است .۸
به همت مرحوم اسدالله خان عامری این روستا نخستین روستایی بود که در استان اصفهان از آب همین چشمه ، صاحب آب لوله کشی بهداشتی شد ولی امروزه آب چشمه تنها مصرف کشاورزی دارد. به امید آن که زیبایی های سرزمین خویش را بهتر و بیشتر بشناسیم و این گنج های ارزشمند را به آیندگان بسپاریم .
**
استودان : قبرهای زردشتیان که حالت اتاق مانند است و مرده را با زیور و زینت و وسایل شخصی او در آن جا می گذاشتند براین باور که برای زندگی پس از مرگ به آنها نیازمند می شود
سولاخ : باستانی کلمه سوراخ ، این وند در کلمه سنگلاخ نیز وجود دارد
دکتر فیش : دکتر ماهی ، به دلیل وجود ماهیانی که در چشمه کارکرد پزشکی برای پوست دارند
*
منابع پژوهش
- پژوهش های نویسندگان داخلی :
دکتر حسن پیرنیا ،دکتر زرین کوب ، دکتر فره وشی
- پژوهش های تاریخ نگاران خارجی :
هنری فیلد ، گیرشمن ، دیاکونوف ، کریستین سن ، ریچارد فرای
- پژوهش های میدانی نگارنده :
مشاهدات و خاطرات شخصی و پرسشنامه یی از ساکنان روستا و اندیشمندان و پژوهشگران روستا مقیم تهران ، اصفهان ، یزد
اصفهان - ایرنا - در پی بارندگی های 48 ساعت گذشته در خور و بیابانک پنج میلیون متر مکعب آب در سازه های آبخیزداری این منطقه ذخیره شده است.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری خورو بیابانک روز سه شنبه در گفت و گو با ایرنا بیان داشت: این ذخیره سازی نسبت به پارسال بیش از 200 درصد افزایش داشته است.
مهدی آخوند افزود: بیشترین حجم این آبگیری در سازه های بتنی 2 و 3 بازیاب ، وازه و پخش سیلاب جندق ، عروسان گلستان، گرمه، فراخ و گاز بوده است.
وی ادامه داد: بارشهای امسال همچنین درکاهش ریزگردها تاثیرگذار بود و سبب بهبود کیفیت آب و هوای خوروبیابانک شده است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری خوروبیابانک ظرفیت سدها و بندهای خاکی خورو بیابانک را 14 تا 20میلیون مترمکعب برآورد کرد و افزود: تاکنون 15طرح آبخیزداری به مساحت 110هزار هکتار در این شهرستان اجرا شده است.
آخوند خاطرنشان کرد: 17طرح نیز با هدف کنترل سیلاب، تغذیه سفره های زیرزمینی و جلوگیری از فرسایش خاک در دست اجراست.
به گفته وی از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون حدود هفت میلیون و 500 هزار متر مکعب آب در سازه های آبخیزداری شهرستان ذخیره شده که نقش موثری در تامین آب آشامیدنی ، تغذیه سفره های آب زیر زمینی و افزایش آب چاه ها و قنات های شهرستان داشته است.
خورو بیابانک با 12هزارکیلومتر مربع وسعت در 420 کیلومتری شرق اصفهان قرار دارد.
به گزارش روابط عمومی فرودگاه های استان اصفهان، حسن امجدی ضمن اعلام این خبر گفت: با توجه به بعد مسافت ایستگاه هوایی انارک و حساسیت دستگاه های مستقر در این ایستگاه از نظر ناوبری و ارتباطات هوانوردی و نیز لزوم نظارت مستمر بر ایستگاه برای افزایش سطح ایمنی و حفاظتی تجهیزات مستقر، دوربین های مدار بسته نظارت از راه دور این ایستگاه نصب و مورد بهرهبرداری قرار گرفت.
مدیرکل فرودگاه های اصفهان با اشاره به اهمیت اجرای این پروژه افزود: ایستگاه هوایی انارک در 250 کیلومتری شهر اصفهان در دل کویر منطقه انارک واقع شده است که تجهیزات VOR برای کمک به ناوبری هوایی هواپیماها در مسیرهای پروازی و دستگاه RCAG برای انتقال مکالمات خلبان به مرکز کنترل ترافیک هوایی در این ایستگاه استقرار دارد و اجرای این پروژه ارتقای سطح امنیت تجهیزات موجود و بسترسازی نظارت از راه دور در آینده نزدیک را به فراهم می کند
بهره گیری از طلای سفید کویر خور و بیابانک قابلیت ارزآوری بیش از ۱۰۰میلیون دلار را در کشور دارد.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما مرکز اصفهان؛ مدیرعامل مجتمع پتاس خور و بیابانک گفت: در چند سال گذشته از شورابه های بیش از دوهزار مترمربع مناطق کویری این شهرستان بیش از چهارمیلیون تن نمک استحصال شده که با نبودن زیرساخت های لازم بدون استفاده رها شده است.
علی علوی ارزش این میزان نمک رها شده را بیش از هزار میلیارد ریال بیان کرد و افزود: این در حالیست که بر اساس آمار گمرک ایران در این مدت بیش از هزار تن نمک صنعتی و خوراکی به ارزش چهارمیلیون دلار وارد کشور شده است.
وی نمک استحصال شده از دل کویر را با عیار 98درصد، عاری از سولفات و کانی های سنگین را برای مصرف بسیار مفید دانست وگفت: با احداث صنایع وابسته به نمک در کشور می توان سالانه بیش از 300هزار تن انواع محصولات شیمیایی تولید و بیش از 100میلیون دلار ارزآوری برای کشور حاصل کرد.
مدیرعامل مجتمع پتاس خور و بیابانک افزود: با اجرایی شدن طرح های توسعه پتاس نرخ بیکاری این شهرستان از هشت و هفت دهم درصد کمتر از پنج درصد همچنین اشتغال زایی 400نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم بیش از هزار نفر فراهم می شود.
علی علوی تامین نشدن گاز و شبکه حمل و نقل ریلی را مهمترن عامل رهاشدن نمک های بدون استفاده در دل کویربیان کرد.
مجتمع پتاس خور و بیابانک نخستین تولیدکننده پتاس در ایران و دارای بزرگترین ذخایر املاح تبخیری در خاورمیانه است که در کویر مرکزی ایران 35کیلومتری شهرستان خور و بیابانک واقع شده است.
کیوان لوکی مدیر منابع طبیعی نایین در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از اصفهان، گفت: آیین کاشت بذربادام کوهیدامنه کوه های دره انجیرانارک برگزار شد.
وی افزود: با توجه به اینکه این بذر با شرایط آب وهوایی منطقه سازگاراست بیش از 5هزار بذر بادام کوهی درسطح 50هکتار از دامنه کوه های دره انجیرانارک کاشته شد.
مدیر منابع طبیعی نایین با اشاره به اینکه بذر ها در 4هزار گودال کاشته شد، هدف از کاشت بذر را افزایش پوشش گیاهی درمنطقه تفریحی وتفرجگاهی دره انجیرعنوان نمود.
بادام کوهی درختچه ای سبز رنگی است که بیشتر در مناطق کوهستانی رشد می کند وبه همین دلیل به آن بادام کوهی می گویند و این درخت دارای برگ های کوچک و باریکی که به لحاظ خواص دارویی و درمانی که دارد در مناطق خشک ایران رشد می کند