معرفی کامل منطقه حفاظت شده عباس آباد چوپانان

معرفی کامل منطقه حفاظت شده عباس آباد چوپانان 

نقل از:http://www.fam-group.blogfa.com/page/g4

عباس آباد اصفهان

به منظور حمایت از یوزپلنگ‌آسیایی و حفظ و گسترش زیستگاه این‌گونه در خطر انقراض، با موافقت کمیسیون زیر بنایی دولت،‌ منطقه شکار ممنوع عباس‌آباد چوپانان در استان اصفهان،‌ به پناهگاه حیات‌وحش ارتقا یافتعباس ابادچوپانان در18کیلومتری جنوب چوپانان واقع شده که دارای یک رشته کوه بزرگی است که بلندی این کوه از دور از سایر مناطق دیگر متمایز میسازد. در کنار این کوه بلند روستای کهن عباس اباد قرار دارد. از جمله کوههای زیستگاه یوز در این منطقه میتوان به کوه کشکی ،کوه کبودان،کوه چفت،کوه چشمه سبزو،میان گدار،دربندو،باغو سفیدو،کوههای عروسان،کوههای گود،کوههای حجرگ وچاه حسنک و..اشاره کرد که همگی این کوهها بافاصله، چوپانان را در محاصره دارند. پوشش گیاهی منطقه شامل زیرهسیاه،اَویشن،کلپوره،قدومه(تخمه سرخو)،تخمه سفیدو،استاخمدوس، و غیره است.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد چوپانان نایین در استان اصفهان 320 هزار هکتار وسعت دارد و از تنوع گونه ای خوبی برخوردار است به طوری که در این منطقه جمعیت قابل قبولی از قوچ و میش ها، ‌کل و بز، ‌جبیر،‌آهو و خرگوش وجود دارد که می تواند به عنوان طعمه های یوز مورد استفاده این جانور قرار گیرد. ، پلنگ ،‌گربه شنی ،‌ سیاه گوش و یوزپلنگ از جمله گربه سانان موجود در این منطقه است که در کنار انواع دیگری از پستانداران و بسیاری از گونه های پرندگان زندگی می کنند.

کل و بز، ‌قوچ و میش،‌ آهو و جبیر از جمله طعمه های یوزپلنگ در منطقه عباس اباد چوپانان محسوب می شوند که به منظور کمک به حفظ یوزپلنگها، شکار آنها در این زیستگاه یوزپلنگ ایرانی ممنوع اعلام شده است چرا که هر گونه کاهش طعمه های یوزپلنگ می تواند این گونه در خطر انقراض را با بحران کمبود طعمه برای ادامه بقا مواجه کند.منطقه عباس‌آباد از گذشته‌های دور به عنوان یکی از ذخایر حیات وحش استان مطرح بوده و تا قبل از اینکه اداره محیط زیست در سال 1378 تشکیل شود، بیشترین درصد تقاضای شکار چهار‌پایان در استان اصفهان را دارا بوده است.

پناهگاه حیات وحش عباس‌آباد نایین با طبیعتی بسیار متنوع و کم نظیر همیشه مورد توجه جهانیان بوده و این منطقه در حال حاضر میراث زیست محیطی ملی و جهانی و یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی است.این منطقه شامل رشته کوه‌های صعب‌العبور و تپه ماهورهای منتهی به دشت از زیستگاه‌های ایده‌آل برای زندگی یوزپلنگ به شمار می‌رود و در 250 کیلومتری شرق اصفهان قرار دارد. در منطقه عباس‌آباد نایین با 320 هزار هکتار وسعت و به استناد تحقیقات انجام شده توسط اداره حفاظت محیط زیست تاکنون 43 گونه مختلف پستاندار، 32 گونه خزنده، 86 نوع پرنده بومی و 175 گونه پرنده مهاجر و فصلی شناسایی شده است.

مهم‌ترین گونه‌های جانوری حمایت شده در این منطقه را یوزپلنگ آسیایی، پلنگ، گربه شنی، گربه وحشی، شاه روباه، کاراکال، کفتار، آهو، جبیر (نوعی غزال کم‌یاب)، هوبره، زاغ بور، وارانوس، افعی شاخدار، بز، کل، میش وحشی و قوچ تشکیل می‌دهدعباس‌آباد یکی از 10 زیستگاه مهم یوزپلنگ آسیایی در کشور به شمار می‌رود که در سال‌های گذشته و در پی ردگیری یوزپلنگ‌ها در این منطقه،‌ تلاش‌های زیادی برای الحاق آن به شبکه مناطق حفاظت شده کشور صورت گرفته بود.

تاریخ حفاظت منطقه از ابتدا تاکنون
1384:اعلام به عنوان منطقه شکارممنوع
1388:ارتقاءبه پناهگاه حیات وحش
 

موقعیت عمومی 
100 کیلومتری شمال شرق شهر نایین
مختصات جغرافیایی :
طول جغرافیایی: E5352  تا E5308
عرض جفرافیایی: N3311 تا N3344
شهرستان : نایین ،خور وبیابانک
 

وسعت : 305000 هکتار
 

ویژگی و سیمای عمومی 
توپوگرافی : دامنه ارتفاعی بین 2451-715
از نظر توپوگرافی بسیار متنوع بوده و شامل 44 درصد کوهستان  ها و تپه ماهورها ،46 درصد اراضی دشتی ،7 درصد تاغزارها و تپه های ماسه ای و 3 درصد اراضی سیلابی می باشد.
وچشم انداز :دشتی – کوهستانی.سیمای کلی منطقه شامل رشته کوه مرکزی به طول تقریبی 131 کیلومتر از غرب به شرق کشیده شده و دشت های  پهناور پیرامونی است
 

پوشش گیاهی 
تاکنون در حدود 400 گونه گیاهی از این منطقه گزارش شده است که بسیاری از آن ها ارزش دارویی دارند.
گونه های شاخص گیاهی :
بادام کوهی ،انجیروحشی ،بنه ،تنگرس ،تاغ ،قیچ وگز،آویشن ،قدومه ،آنقوزه
 

وضعیت عمومی حیات وحش 
30 گونه پستاندار،48 گونه پرنده و 26 گونه خزنده از منطقه گزارش شده است
گونه های شاخص : یوزپلنگ آسیایی، پلنگ، جبیر، کاراکال، گربه شنی ، شاه روباه، هوبره و زاغ بور  ،کل وبز ،قوچ ومیش
کریدورها: منطقه سیاهکوه یزد در جنوب غرب  ،شکار ممنوع کلاته در شمال ،زیستگاههای  رباط پشت بادام یزد
 

جاذبه های اکوتوریستی 
-کوهستان های ییلاقی کویر
-چشم اندازهای زیبای کویری 
-ذخایر جنگلی بادام کوهی ،انجیروحشی ،بنه ،تنگرس ،تاغ ،قیچ وگز
 

وضعیت عمومی و اقتصادی 
فعالیت های معیشتی منطقه :کشاورزی سنتی ،قالی بافی ،دامداری  و  مشاغل خدماتی
سکونتگاههای انسانی : روستاهای بازیاب ،خنج و کبودان با جمعیتی در مجموع 84 نفر درداخل منطقه  و روستاهای چوپانان ،بیاضه ،ایراج ،هفتومان  و حسین آباد در مجموع با 2457 نفر جمعیت در امتداد مرزمنطقه
 

تعارضات وتهدیدات  مهم 
• چرای غیرمجاز  و دام مازاد برظرفیت مرتع
• جاده اصلی چوپانان – اردکان
• شکار غیرمجاز و از طرق غیر مجاز ازقبیل تعقیب و زنده گیری حیوانات با استفاده از موتورسیکلت های تریل
 

تجهیزات وامکانات 
سرمحیط بانی چوپانان
محیط بانی بیاضه
دو دستگاه خودرو کمک دار
سه دستگاه موتور سیکلت

عباس آباد در سال ۱۳۸۴ بعنوان منطقه شکار ممنوع و در تاریخ ۱۳۸۹/۹/۲۹ طی مصوبه شماره ۳۴۴ شورای عالی محیط زیست بواسطه اثبات حضور یوزپلنگ آسیایی و سایر گونه های در خطر انقراض از منطقه شکار ممنوع به پناهگاه حیات وحش ارتقا یافت.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد با وسعت ۳۰۵,۴۳۳ هکتار در ۱۰۰ کیلومتری شمال شرق شهر نایین در شهرستان خور و بیابانک واقع شده است.

این منطقه مشتمل بر دشت ها و سلسله کوه های به هم پیوسته می باشد که زیستگاه بکر و دست نخورده‌ای را در قلب کویر برای انواع گونه‌های گیاهی و جانوری فراهم آورده است. این منطقه تیپ های زیستگاهی مختلفی همچون ارتفاعات و کوه ها، نواحی کوهستانی کاملا صخره ای، دشت های مسطح و مراتع، غارها و اراضی شنی را در برگرفته است و شامل ۴۴ درصد کوهستان ها و تپه ماهورها، ۴۶ درصد اراضی دشتی، ۷ درصد تاغزارها و تپه های ماسه ای و ۳ درصد اراضی سیلابی می باشد.

دامنه ارتفاعی منطقه مابین  ۷۱۵ الی ۲,۴۵۱ متر از سطح دریا متغییر است.

رشته کوه مرکزی به طول تقریبی ۱۳۱ کیلومتر از غرب به شرق منطقه کشیده شده است.

کوهستان های ییلاقی کویر، چشم اندازهای زیبای کویری، ذخایر جنگلی بادام کوهی، انجیر وحشی، بنه، تنگرس، تاغ، قیچ و گز از جاذبه های اکوتوریستی پناهگاه حیات وحش عباس آباد به شمار می روند.

روستاهای بازیاب، خنج و کبودان با جمعیتی در مجموع ۸۴ نفر در داخل منطقه و روستاهای چوپانان، بیاضه، ایراج، هفتومان و حسین آباد در مجموع با ۲۴۵۷ نفر جمعیت در امتداد مرز منطقه با فعالیت های کشاورزی سنتی، قالی بافی، دامداری و مشاغل خدماتی ماکز انسانی تاثیر گذار بر منطقه می باشند.

سرمحیط بانی چوپانان و محیط بانی بیاضه حفاظت از این منطقه را بعهده دارند.

- اکوسیستم عباس آباد به دلیل ظرفیتهای برجسته و کم نظیر زیست محیطی از جمله حضور یوزپلنگ آسیایی و و وجود انواع گونه های کمیاب ، نادر و یا در خطر انقراض در سال ۱۳۸۸ با تصویب هیات محترم دولت در سفر به استان اصفهان رسماً به پناهگاه حیات وحش ارتقاء یافت
۲- پناهگاه حیات وحش عباس آباد با وسعت بیشتر از ۳۰۵۴۳۳ هکتار در ۹۰ کیلومتری شمال شرق شهر نایین واقع و به لحاظ جغرافیایی در شهرستان نایین و بخشی از آن در شهرستان جدید خور و بیابانک قرار دارد و و مدیریت این منطقه بر عهده اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نایین می باشد.
۳-اداره حفاظت محیط زیست شهرستان نایین ، سر محیط بانی چوپانان ، و محیط بانی بیاضه حفاظت از این منطقه را برر عهده دارند.
۴- تاکنون ۴۳ گونه پستاندار ،۷۵ گونه پرنده بومی ،۴۲ گونه خزنده و طیف وسیعی از پرندگان مهاجر و فعلی در این منطقه دیده می شود.
۵-این منطقه یکی از غنی ترین و ارزشمند ترین مجموعه های گربه سانان و سگ سانان کشور را در خود جای داده است بطوریکه از ۸ گربه سان فعلی کشور ۶ گونه (پلنگ ،یوزپلنگ ،گربه شنی ، گربه وحشی ، کاراکال ،پالاس ) و از ۶ گونه سگ سان کشور ۵ گونه (گرگ،شغال ،شاه روباه،روباه شنی، و روباه معمولی) در این منطقه حضوردارند.
۶- تنوع زیستگاهها در این منطقه به لحاظ کوهستانی عظیم و بسیار صعب العبور ،تپه ماهور بسیار وسیع و تو در تو ، دشتهای پهناور ؛ تاغزارهای باستانی و چشم انداز بدیع مجموعه های ماسه ای ، بسیار چشمگیر و غنی است.
۷- این منطقه و زیستگاههای مجاوربه لحاظ وجود جمعیتهای زاد آور و تمام فصل هوبره ، بسیار شاخص و ممتاز می باشد.

پوشش گیاهی:

تاکنون در حدود ۴۰۰ گونه گیاهی در این منطقه گزارش شده است که بسیاری از آن ها ارزش دارویی دارند.

پوشش گیاهی شاخص این منطقه شامل بادام کوهی، انجیر وحشی، بنه، تنگرس، تاغ، قیچ و گز، آویشن، قدومه، آنقوزه و درمنه می باشد.

گونه های شاخص جانوری:

تاکنون ۳۰ گونه پستاندار، ۴۸ گونه پرنده و ۲۶ گونه خزنده در پناهگاه حیات وحش عباس آباد گزارش شده است.

پناهگاه حیات وحش عباس آباد یکی از با ارزش‌ترین زیستگاه های یوزپلنگ آسیایی محسوب می شود (وجود حداقل ۴ قلاده یوزپلنگ در این منطقه اثبات شده و پیش بینی می شود جمعیت آن حدود ۷ قلاده باشد).

گونه‌هــــای جانوری متعدد دیگری نیز در این منطقه دیده می شوند که مهمترین آنها پلنگ، جبیر (۲۰۰ راس)، آهو (۵۰ راس)، کاراکال، گربه شنی، قوچ و میش (۷۰۰۰ راس)، کل و بز، شاه روباه، هوبره، بحری و زاغ بور می باشند.

تعارضات و تهدیدهای منطقه:

• چرای غیرمجاز و دام مازاد برظرفیت مراتع
• جاده اصلی چوپانان – اردکان
• شکار غیرمجاز و از طرق مختلف از قبیل تعقیب و زنده گیری حیوانات با استفاده از موتورسیکلت های تریل

رخدادهای منطقه:

- در سال ۱۳۹۰ یکی از محیط‌بانان پس از یکسال و نیم شناسایی کریدورهای گربه شنی در پناهگاه حیات وحش عباس آباد، سرانجام موفق شد پس از شناسایی مسیرها و لانه گربه شنی، با کمک دوربین‌های تله‌ای از این گونه تصویر برداری کند.

- دستگیری شکارچیان بز وحشی در بهمن ماه ۱۳۹۱ (لینک مرتبط)

- دستگیری شکارچیان سابقه دار ۲ راس قوچ وحشی در مردادماه ۱۳۹۲ (لینک مرتبط)

- کشف و ضبط لاشه ۲ راس کل و بز وحشی در روستای بازیاب در مرداد ۱۳۹۲ (لینک مرتبط)

- پس از ۳۲ سال از پلنگ ایرانی در استان اصفهان و پناهگاه حیات وحش عباس آباد در مرداد ۱۳۹۲ تصویر برداری شد. (لینک مرتبط)

1