شیرین بیان

شیرین بیان

شیرین بیان (Licorice):

نام گیاه در چوپانان: مچچو -میچو - متکی- ریشه متک

معرفی گیاه:

نام علمی گیاه Glycyrrhiza glabra Linne از خانواده ی Fabaceae می باشد.

اندام مورد استفاده ی گیاه:

ریشه ها و ریزوم های گیاه

شکل گیاه

ختصاصات ظاهری گیاه:

شیرین بیان از جمله گیاهان دارویی خودرو است و کمتر مورد ^{کشت قرار می‌گیرد. برگ های آن مرکب است و از 4 تا 7 زوج برگ به اضافه یک برگچه انتهایی تشکیل یافته ‌است که به سبب ترشح شیره، چسبنده‌اند. گل های این گیاه به رنگ های ارغوانی، زرد یا بنفش یا آبی مایل به سفید هستند و میوه‌اش شامل 5 تا 6 دانه مایل به قهوه‌ای است. ریشه و ساقه زیرزمینی آن مصرف دارویی دارد.}

^{این گیاه در چوپانان در باغات و مزارع به صورت علف هرز می روید و در باغاتی که کشاورز آن بی دقت است سراسر باغ را فرا می گیرد و ازبین بردن آن کار مشکلی است}

^{قسمت مورد استفاده شیرین بیان، ساقه‌های زیرزمینی و ریشه‌های گیاه است که دارای ترکیبات مختلفی است. مهم‌ترین ماده ای که موجب شیرینی شیرین بیان می شود، ترکیب موجود در ریشه‌های گیاه به نام اسید گلیسریزیک است که 50 برابر شکر شیرینی دارد. اسید گلیسریزیک با افزایش سن گیاه افزایش می‌یابد.}

کاربرد دارویی
- شیرین بیان، برای درمان زخم‌های گوارشی مفید است. پودر ریشه شیرین بیان (ریشه خشک ساییده گیاه)، خلط‌آوری مؤثر است و از زمان‌های باستان به این منظور مورد استفاده بوده است.
 - ترکیبات موجود در ریشه گیاه شیرین بیان، خاصیت ضدمیکروبی دارد و در مقابله با پوسیدگی دندان موثر است. بنابراین می‌توان از شیره این گیاه به عنوان ماده ضدپوسیدگی در محلول‌های شستشوی دهان و نیز خمیر دندان‌ها استفاده کرد.
- در طب‌های سنتی، از این گیاه، برای درمان اسپاسم عضلات و تورم، برونشیت، روماتیسم و ورم مفاصل استفاده می‌شود.
- عصاره شیرین بیان، یکی از اجزاء ترکیبی شربت سرفه است.
- شیرین بیان، مدر (ادرارآور) و ملیّن است و می‌توان از آن به عنوان عامل ضدویروس موضعی برای زخم و التهاب زونا، چشم، دهان و ... استفاده کرد.
- عصاره شیرین بیان، در درمان زخم‌های دهان و دستگاه گوارشی مفید است.
- مهم‌ترین خاصیت شیرین بیان، تاثیر بر دستگاه گوارش است. این گیاه درمان‌کننده ورم و زخم معده و اثنی‌عشر است و بر روی سرطان معده تأثیر مطلوب دارد. همچنین برای درمان سوءهاضمه و از بین بردن نفخ شکم هم بسیار مفید است.

احتیاطات مصرف
- اگر بیش از ۲۰ گرم در روز از این گیاه استفاده شود ممکن است عوارض نامطلوبی داشته باشد.
- مصرف بی‌رویه شیرین بیان یا سایر فرآورده‌های آن، باعث تحریک غدد فوق کلیوی و ترشح بیش از اندازه هورمون آلدسترون می‌شود و عوارضی چون اختلال در فعالیت‌های متابولیسمی و بالا رفتن فشار خون را به دنبال خواهد داشت.
- استفاده زیاد از شیرین بیان برای طحال نیز مضر است.
- مصرف بسیار بالای شیرین بیان ممکن است به بروز حالاتی خطرناک نظیر فشارخون و حتی سکتهٔ قلبی منجر شود.
- برخی از افراد با مصرف زیاد شیرین‌بیان، دچار درد عضله و عده‌ای دیگر، با کرخت شدن دست و پا مواجه می‌شوند.
- مصرف زیاد این ماده باعث افزایش وزن نیز می‌شود.
ممنوعیت مصرف
در صورت بالا بودن فشار خون یا ناراحتی کلیه، قلب یا کبد باید از مصرف شیرین بیان پرهیز کرد. همچنین، مصرف این گیاه و فرآورده‌های آن، برای زنانی که در دوران بارداری یا شیردهی‌اند، منع شده‌است.
البته با رعایت میزان معقول مصرف شیرین بیان می‌توان از بروز این مشکلات جلوگیری کرده، از خواص بسیار مفید آن بهره برد. در صورت لزوم مصرف طولانی‌ مدت شیرین بیان، بهتر است آن را با کتیرا ترکیب کرد.

استفاده شیرین بیان در چوپانان :بعد از در آوردن ریشه گیاه آنرا پوست کنده و بسته بندی کرده در سایه خشک می کنندو در هنگام پختن قره قورت یا ترف برای آنکه میزان ترشی ترف کاهش یابد بسته ای از میچو یا شیرین بیان را در دیگ در حال جوش ترف می اندازند تا با آب ترف بجوشد و مقداری از ترشی ترف بکاهد این ترف هم ترشی معتدلی دارد و هم عطر شیرین بیان مزه خاصی را درآن ایجاد می کند که بسیاری از اهالی آنرا می پسندند.ضمنا میچو های جوشیده را از دیگ بیرون آورده خشک می کنند و بعدا بچه ها این چوبهای ترش را می مکند و از طعم آن لذت می برند

منابع :iahandarooii.blogfa.com/post-17.aspx

http://fars.irib.ir

http://www.madaranmag.com/pvst-v-zybayy/shirin-bian.aspx